Tọa đàm góp ý kiến xây dựng tiêu chí lựa chọn cơ sở đào tạo tham gia Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt

Sáng ngày 17/12/2025, tại Đại học Kinh tế Quốc dân đã diễn ra Tọa đàm góp ý kiến xây dựng tiêu chí lựa chọn cơ sở đào tạo tham gia Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì.

Quang cảnh Tọa đàm

Tham dự Tọa đàm, có: TS. Đặng Văn Huấn – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo; PGS.TS Bùi Huy Nhượng – Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân; cùng đại diện lãnh đạo các cơ sở giáo dục đại học, đại diện lãnh đạo các Trường, Phòng ban, Khoa, Viện, Trung tâm, các chuyên gia, các nhà khoa học Đại học Kinh tế Quốc dân.

TS. Đặng Văn Huấn – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo phát biểu

Khai mạc tọa đàm, TS. Đặng Văn Huấn – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh ý nghĩa then chốt của hoạt động này trong tiến trình chuẩn bị nguồn lực chất lượng cao cho ngành đường sắt Việt Nam đến năm 2035, định hướng đến năm 2045. Theo TS. Đặng Văn Huấn, việc tổ chức tọa đàm nhằm thu thập ý kiến từ các cơ sở giáo dục đại học và chuyên gia để hoàn thiện bộ tiêu chí lựa chọn các cơ sở đào tạo tham gia Đề án, qua đó thực hiện hiệu quả Kế hoạch số 1464/KH-BGDĐT về triển khai nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực đường sắt tốc độ cao năm 2025.

TS. Đặng Văn Huấn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo kỳ vọng các cơ sở đào tạo được lựa chọn sẽ xây dựng kế hoạch đào tạo bài bản, phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng chuẩn quốc tế, đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và phòng thí nghiệm, đồng thời xây dựng chuẩn chương trình đào tạo chuyên sâu cho các nhóm ngành liên quan đến đường sắt. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của chính sách học bổng và cơ chế hỗ trợ người học, nhằm thu hút sinh viên giỏi tham gia các ngành kỹ thuật trọng điểm và góp phần hình thành lực lượng nhân lực tinh hoa cho tương lai.

Cũng theo TS. Đặng Văn Huấn, chiến lược phát triển nguồn nhân lực đường sắt cần được nhìn nhận trong tổng thể chiến lược đào tạo nhân lực chất lượng cao của đất nước, đặc biệt là mô hình đào tạo tài năng trong các lĩnh vực mũi nhọn như điện tử – tự động hóa và sắp tới là đường sắt. Đồng thời khẳng định vai trò chủ đạo của các trường đại học không chỉ trong đào tạo mà còn trong tiếp thu, chuyển giao và làm chủ công nghệ, bảo đảm ngành đường sắt Việt Nam có thể vận hành thành công các dự án quy mô lớn trong thời gian tới. Các học viện chuyên ngành được kỳ vọng sẽ trở thành đơn vị nòng cốt, trong đó năng lực tiếng Anh chuyên ngành của người học và giảng viên là yếu tố cần được ưu tiên tăng cường.

Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học cho rằng tọa đàm hôm nay là bước khởi đầu quan trọng, mở ra diễn đàn để các nhà khoa học, giảng viên và chuyên gia đóng góp ý kiến nhằm hoàn thiện các đề xuất, góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho chiến lược phát triển nguồn nhân lực ngành đường sắt Việt Nam trong giai đoạn tới.

PGS.TS Bùi Huy Nhượng – Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân phát biểu

Phát biểu tại tọa đàm, PGS.TS Bùi Huy Nhượng – Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân bày tỏ niềm vinh dự khi Nhà trường được Bộ Giáo dục và Đào tạo tin tưởng lựa chọn là đơn vị đăng cai, đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa thiết thực của sự kiện đối với sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Theo PGS.TS Bùi Huy Nhượng, việc xây dựng bộ tiêu chí lựa chọn cơ sở đào tạo tham gia Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, gắn liền với mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn tới, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị triển khai các dự án đường sắt tốc độ cao và các công trình giao thông trọng điểm.

Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân tin tưởng các ý kiến trao đổi tại tọa đàm sẽ đóng góp thiết thực cho việc hoàn thiện hệ thống tiêu chí lựa chọn cơ sở đào tạo đủ năng lực để tham gia Đề án, đảm nhận vai trò đào tạo đội ngũ nhân lực trình độ cao cho ngành đường sắt Việt Nam.

Đại diện Trường Đại học Giao thông Vận tải trình bày dự thảo tiêu chí lựa chọn cơ sở GDĐH tham gia Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt

Trong bối cảnh Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu đẩy mạnh hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, lĩnh vực đường sắt đang đứng trước những chuyển biến mang tính chiến lược. Các dự án trọng điểm như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, cùng lộ trình điện khí hóa, thông minh hóa mạng lưới đường sắt quốc gia đang được chuẩn bị và triển khai, đặt ra yêu cầu cấp thiết về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành.

Tuy nhiên, thực trạng đào tạo nhân lực đường sắt hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế. Số lượng cơ sở giáo dục đại học và cơ sở đào tạo chuyên sâu về đường sắt còn ít, nhiều trường kỹ thuật chưa hình thành ngành hoặc chuyên ngành đào tạo chính thức. Chuỗi liên kết giữa đào tạo – nghiên cứu – doanh nghiệp – thực tiễn vận hành chưa được thiết lập đồng bộ. Bên cạnh đó, đội ngũ giảng viên và chuyên gia trình độ cao còn thiếu, cơ sở vật chất thí nghiệm – mô phỏng chưa đáp ứng yêu cầu, các chương trình đào tạo chuẩn hóa theo mô hình quốc tế còn hạn chế. Đặc biệt, hiện chưa có hệ thống tiêu chí thống nhất để lựa chọn các cơ sở giáo dục đại học đủ năng lực tham gia đào tạo nhân lực đường sắt theo cơ chế đặt hàng của Chính phủ và các bộ, ngành.

Đoàn chủ tịch điều hành phiên thảo luận tại Tọa đàm

Các đại biểu thảo luận, đóng góp ý kiến cho dự thảo tiêu chí

Trong khi đó, cùng với tiến trình đầu tư các dự án đường sắt trọng điểm quốc gia, nhu cầu nhân lực của ngành được dự báo sẽ tăng mạnh trong những năm tới, nhất là đối với các vị trí kỹ thuật chuyên sâu. Theo Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam đến năm 2035, định hướng đến năm 2045 được phê duyệt tại Quyết định số 2230/QĐ-TTg ngày 9/10/2025, thị trường lao động ngành đường sắt trong tương lai cần một lực lượng lớn nhân sự có trình độ cao, có khả năng làm chủ công nghệ số, mô phỏng, tự động hóa và hệ thống tín hiệu điều khiển hiện đại.

Thực tế cho thấy, nhiều cơ quan quản lý, doanh nghiệp và ban quản lý dự án đường sắt đã bày tỏ nhu cầu đặt hàng đào tạo trực tiếp đối với các vị trí kỹ sư thiết kế, vận hành, quản lý, bảo trì cũng như đội ngũ nghiên cứu – phát triển (R&D). Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xác định và lựa chọn những cơ sở giáo dục đại học đủ năng lực để đảm nhiệm nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực đường sắt một cách bài bản, có hệ thống và mang tính chiến lược lâu dài.

Tuy nhiên, việc chưa có một đề án quy định rõ tiêu chuẩn lựa chọn cơ sở đào tạo đang khiến công tác đặt hàng đào tạo nhân lực đường sắt còn rời rạc, thiếu cơ chế thống nhất, khó bảo đảm chất lượng và hiệu quả đầu tư ngân sách. Vì vậy, xây dựng Đề án lựa chọn các cơ sở giáo dục đại học đủ năng lực tham gia đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực đường sắt là yêu cầu tất yếu, phù hợp với các quy định pháp lý mới, chiến lược phát triển ngành giao thông vận tải, định hướng chuyển đổi số, kinh tế xanh và lộ trình hội nhập quốc tế.

Các đại biểu tham dự tọa đàm cùng chụp ảnh lưu niệm

Việc ban hành các tiêu chí lựa chọn cơ sở đào tạo tham gia Đề án sẽ tạo nền tảng quan trọng để hình thành mạng lưới các cơ sở đào tạo trọng điểm về đường sắt, có khả năng đảm nhiệm hiệu quả các nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ. Đồng thời, góp phần thiết lập cơ chế đặt hàng đào tạo minh bạch, dựa trên năng lực thực tiễn của từng cơ sở, bảo đảm phân bổ nguồn lực hợp lý và hiệu quả. Đề án cũng sẽ thúc đẩy liên kết chặt chẽ giữa nhà trường – doanh nghiệp – cơ quan quản lý theo mô hình quốc tế, tạo động lực để các cơ sở giáo dục đại học đầu tư phát triển ngành, xây dựng đội ngũ giảng viên chất lượng cao, nâng cấp phòng thí nghiệm, triển khai các chương trình mô phỏng số và hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển bền vững ngành đường sắt Việt Nam.

Một số hình ảnh tại Hội thảo: