Ngày 28/11/2025 vừa qua, Đại học Kinh tế Quốc dân phối hợp với Trường Đại học Công đoàn, Viện Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Trường Đại học Tài chính – Marketing, Bộ Tài chính. Viện Chính sách, Đổi mới và Khoa học Liên ngành, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Viện nghiên cứu nhân khẩu học trực thuộc Trung tâm nghiên cứu Xã hội học LB Nga, Viện Hàn lâm Khoa học LB Nga, Trường Đại học Q University Kazakhstan đồng tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế: “Chính sách phát triển và quản lý xã hội số: lý luận và thực tiễn ở một số quốc gia”.

Các đại biểu tham dự Hội thảo cùng chụp ảnh lưu niệm

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu đang làm thay đổi căn bản mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế – xã hội, việc hình thành và phát triển xã hội số (digital society) đã trở thành xu thế tất yếu, gắn liền với chiến lược phát triển bền vững của các quốc gia. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số không chỉ tạo ra cơ hội to lớn cho tăng trưởng kinh tế, quản trị công, và đổi mới sáng tạo, mà còn đặt ra nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn mới về chính sách quản lý, an sinh, công bằng và phát triển con người trong không gian số.

Hội thảo khoa học quốc tế: “Chính sách phát triển và quản lý xã hội số: lý luận và thực tiễn ở một số quốc gia” được tổ chức nhằm trao đổi, thảo luận và chia sẻ các kết quả nghiên cứu, kinh nghiệm quốc tế trong hoạch định, thực thi chính sách phát triển và quản lý xã hội số và khuyến nghị chính sách cho Việt Nam. Đây cũng là Hội thảo khoa học thuộc đề tài nghiên cứu trọng điểm cấp Nhà nước KX.06.05/21-30 “Chính sách phát triển và quản lý xã hội số: kinh nghiệm quốc tế và hàm ý cho Việt Nam” do Đại học Kinh tế Quốc dân chủ trì, PGS.TS. Đỗ Hương Lan là chủ nhiệm.

Tham dự Hội thảo, về phía Đại học Kinh tế Quốc dân có GS.TS – Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng khoa học Đại học; GS.TS. Lê Quốc Hội – Đồng giám đốc CFVG, Chủ tịch Hội đồng Kinh tế Nafosted; GS.TS Tạ Văn Lợi – Hiệu trưởng Trường Kinh doanh; cùng đại diện lãnh đạo các đơn vị, các cán bộ giảng viên của Đại học.

Về phía Trường Đại học Công đoàn có: PGS.TS Nguyễn Hiệp Thương – Phó Hiệu trưởng; PGS.TS Vũ Thị Kim Oanh – Trưởng Phòng Quản lý khoa học. Về phía các cơ quan đồng phối hợp và các tổ chức khác có: GS.TS Hoàng Khắc Nam – Chủ nhiệm Chương trình Khoa học – Công nghệ quốc gia KX.06/21-30;  PGS.TS Đỗ Hương Lan – Viện trưởng Viện Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số, Trường Đại học Tài chính – Marketing, chủ nhiệm đề tài.

Hội thảo còn có sự tham dự của 10 nhà khoa học nước ngoài đến từ LB Nga, Kazakhstan, Thái Lan, gồm: PGS.TS Marina Khramova – Viện trưởng Viện nghiên cứu nhân khẩu học, Viện Hàn lâm Khoa học LB Nga; GS.TS Sergei Riazantsev – Viện sỹ thông tấn Viện Hàn lâm Khoa học LB Nga; Giáo sư Đại học Mahidol University; GS.TS Lazat S. Spankulova, ĐH Quốc gia Al-Farabi Kazakhstan; TS. Rashid K. Kerimbayev ĐH Quốc gia Al-Farabi Kazakhstan; TS. Yessetova Saltanat và TS. Yerezhepkyzy Roza, NCS Imangaziyev Tair – Đại học Q. University, Kazakhstan; NCS Nikita Riazantsev đến từ Mahidol University; cùng các diễn giả, nhà khoa học đến từ các trường đại học ở khu vực Hà Nội.

Hội thảo đã thu hút hơn 100 chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, với hơn 130 bài viết chất lượng đăng tải trong Kỷ yếu, bao trùm các khía cạnh về phát triển và xã hội số, từ lý thuyết đến thực tiễn.

GS.TS Trần Thọ Đạt – Chủ tịch Hội đồng Khoa học & Đào tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân phát biểu

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS Trần Thọ Đạt – Chủ tịch Hội đồng Khoa học & Đào tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân, Thành viên Hội đồng Giáo sư ngành Kinh tế nhấn mạnh rằng trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, phát triển xã hội số đã trở thành xu thế tất yếu, gắn liền với quá trình đổi mới kinh tế – xã hội, nâng cao năng lực quản trị quốc gia và thúc đẩy phát triển bền vững. Việt Nam đang triển khai quyết liệt Chiến lược chuyển đổi số quốc gia, hướng tới xây dựng Chính phủ số, Kinh tế số và Xã hội số như những trụ cột quan trọng của tiến trình hiện đại hóa đất nước.

Theo GS.TS Trần Thọ Đạt, xã hội số không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn là vấn đề xã hội, thể chế, quản trị và an sinh, đòi hỏi phương tiếp cận đa ngành, dựa trên bằng chứng và có sự tham chiếu kinh nghiệm quốc tế. Hiểu đúng bản chất của xã hội số và xác định mô hình quản lý phù hợp sẽ là nền tảng để Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu phát triển trong giai đoạn mới.

PGS.TS Nguyễn Hiệp Thương – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Công đoàn phát biểu

Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Hiệp Thương – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Công đoàn nhận định rằng xã hội số không chỉ là hệ quả tất yếu của tiến trình số hóa, mà còn là nền tảng cho sự tái cấu trúc toàn diện nền kinh tế – xã hội. Trong không gian đó, kinh tế số, chính phủ số và công dân số tương tác biện chứng, tạo động lực cho tăng trưởng bền vững gắn với đổi mới sáng tạo.

PGS.TS Nguyễn Hiệp Thương cũng cho rằng sự bùng nổ của dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và kết nối vạn vật kéo theo nhiều thách thức mang tính hệ thống, từ an ninh mạng, bảo vệ quyền riêng tư đến vấn đề công bằng xã hội và an sinh con người trong môi trường số. Những biến chuyển này đòi hỏi phải xây dựng các khung lý thuyết mới và ban hành các chính sách điều phối liên ngành với mức độ tinh tế, linh hoạt và kịp thời hơn.

GS. Viện sỹ Sergei Riazantsev – ĐH Mahidol Thái Lan trình bày tham luận

TS. Saltanat Yessetova – Q University Kazakhstan trình bày tham luận

Hội thảo được triển khai với hai phiên làm việc, tập trung vào nền tảng lý thuyết, các mô hình ứng dụng cũng như những nghiên cứu thực nghiệm về xã hội số, công dân số và di cư số. Trong suốt thời gian thảo luận, các báo cáo khoa học và ý kiến trao đổi đã xoay quanh năm nhóm vấn đề trọng tâm: (1) Đổi mới sáng tạo và tri thức trong xã hội số: Các tham luận khẳng định đổi mới sáng tạo ngày nay lan tỏa vượt qua ranh giới lãnh thổ, tạo nên dòng chảy tri thức hai chiều, qua đó thúc đẩy năng lực cạnh tranh và tăng trưởng của các nền kinh tế. (2) Vai trò của con người và vốn xã hội trong chuyển đổi số: Nghiên cứu thực nghiệm chỉ ra mức độ lan tỏa của dịch vụ công trực tuyến phụ thuộc mạnh vào mức độ gắn kết cộng đồng và niềm tin xã hội – chứ không chỉ dựa trên năng lực hạ tầng hay công nghệ. (3) Quản trị công lý và thể chế trong môi trường số: Các mô hình giải quyết tranh chấp trực tuyến (ODR) cho thấy chuyển đổi số không đơn thuần là số hóa thủ tục, mà là sự đổi mới tư duy quản trị theo hướng nhanh hơn, minh bạch hơn và tăng khả năng tiếp cận cho người dân. (4) Di động lao động toàn cầu và quản trị di cư số: Sự nổi lên của digital nomads và xu hướng di cư số đang định hình lại mô hình dịch chuyển lao động trong kỷ nguyên số. Để thu hút nhân lực chất lượng cao, các quốc gia cần chính sách thị thực linh hoạt, hạ tầng số vững mạnh và cơ chế quản trị dữ liệu minh bạch. (5) Mô hình quản lý xã hội số và hàm ý đối với Việt Nam: Kinh nghiệm quốc tế chỉ ra bốn trụ cột cốt lõi: tầm nhìn chiến lược, khung pháp lý, hạ tầng dữ liệu và năng lực con người. Đối với Việt Nam, ưu tiên hàng đầu là xây dựng niềm tin số, hoàn thiện thể chế, phát triển nguồn nhân lực và triển khai các mô hình quản trị xã hội số mang tính bao trùm.

PGS.TS. Đỗ Hương Lan – Chủ nhiệm đề tài phát biểu tổng kết Hội thảo

Phát biểu tổng kết Hội thảo, PGS.TS Đỗ Hương Lan – Chủ nhiệm đề tài nhấn mạnh rằng các kết quả nghiên cứu và trao đổi tại Hội thảo đã mở ra nhiều gợi ý chính sách cũng như hướng nghiên cứu tiếp theo cho Việt Nam. Từ sự giao thoa của hai phiên làm việc, có thể rút ra thông điệp xuyên suốt: công nghệ là động lực, nhưng con người, niềm tin, năng lực số và thể chế mới là nền tảng tạo nên một xã hội số bền vững.

Theo PGS.TS Đỗ Hương Lan, xã hội số không chỉ là câu chuyện chuyển đổi kỹ thuật, mà là sự thay đổi toàn diện cách con người sống, kết nối, làm việc, sáng tạo và dịch chuyển. Việt Nam cần xác định chiến lược phù hợp với bối cảnh của mình: đầu tư mạnh cho vốn con người số, củng cố niềm tin vào dữ liệu, hoàn thiện hệ thống pháp lý, tăng cường năng lực quản trị từ cấp địa phương, phát triển hạ tầng số gắn với bảo đảm an ninh mạng, đồng thời chủ động hội nhập với các xu hướng quốc tế đang định hình tương lai của xã hội số.

Một số hình ảnh Hội thảo:

Bài và ảnh: Ban Tổ chức Hội thảo và Phòng Truyền thông